අපේ කෙළි සහ මගේ මැරකම්...

වයස අවුරුදු පහ හය වීමටත් මත්තෙන් සුන්බුන් මතින් අහුළා ගත් පරණ සෙරප්පු දෙකකින් කපා ගත් රෝද දමා සෑදු කුඩා කරත්තයක් හෝ ඉවත දැමුණු මෝටර් බයිසිකල් ටයරයක් මාගේ ප්‍රධාන ක්‍රීඩා භාණ්ඩයන් විය. මුල් කාලයේදී වතුරානේ අයියා විසින් මා හට අවැසි කරත්ත සාදා දුන් අතර පසුව මා විසින්ම ඒවා තනාගත හැකි මට්ටමකට පත්විය. සමහර දින වලදී මාරි පෙට්ටි වැනි ඝණකම වැඩි කාඩ්බෝඩ් වලින් හැඩ කපා තට්ටුව ගසා බර පටවාගෙන යා හැකි ලෙස සෑදූ ලොරි හෝ බස් රථයක සාඩම්බර හිමි කරුවකු බවටද අප පත් වේ. එම කාඩ්බෝඩ් කැබලි වල ඇති සිදුරු තුළට රබර් කිරි දමා සවිවෙන්නට ඉඩහැර ඒවා වෙරගැන්වීමේ ක්‍රමයක්ද අප සොයාගෙන තිබුණි. තවත් කලක් යද්දී ගරාජයකින් හෝ වින්කලයකින් අහුලාගත් ස්ප්‍රින් කොටස් “ෂොක් ඇබ්සෝබර” වශයෙන් යොදා සාදාගත් වාහන කිහිපයකම හිමිකරුවෙකු වීමට මා හට හැකිවිය. එවැනි එක් වාහනයක් කන්ටේනර රැගෙන යන වර්ගයේ අනුරු රථයකි. එය එහි නියම වාහනයේ පරිදිම ඉදිරිපස කොටස වෙනම පැදවිය හැකි වාහනයකි. මා සෑදු බොහෝ වාහන සුක්කානමක් යෙදු ඒවා නොවීය. ඉදිරිපස රෝද දෙක දෙපසින් යෙදු ඇණ වල ගැටගැසූ සවිමත් නුලක් මගින් ඇදගෙන යාමට හැකි මෙන්ම, රෝද හැරවිය හැකි වර්ගයේ ඒවාය.

පින්තුරය: httpwww.ucetk.orgmeet-the-children

ඊට අමතරව ’රණ බට’ නමින් අප විසින් හඳුන්වනු ලැබූ බට වර්ගයෙන් සෑදුණු බට තුවක්කුවක් අතේ දරමින් එය සැබෑ තුවක්කුවක ස්වරූපය ඇතිව හැඩ වැඩ කරවීමට දැක්වූ ආයාසයද මාගේ ඉමහත් තෘප්තියට හේතු විය. ඒවාට අප උණ්ඩ ලෙස දැමුවේ බලුදං නමින් අප හැඳින්වූ ගෙඩි වර්ගයයි. ගෙඩි පොකුරක් ලෙස හැදෙන එය වෙනත් ප්‍රදේශ වල වෙනත් නමකින් හඳුන්වනවාද යන්න නොදනී. කෙසේ වෙතත් ඉන් වදින පහරකින් තද වේදනාවක් ඇතිවේ.

පින්තුරය: http://weeds.brisbane.qld.gov.au/weeds/shoebutton-ardisia-ardisia-elliptica

පහත ලින්කුවෙන් බලුදං සම්බන්ධ වැඩි විස්තර දැනගත හැක.

http://www.instituteofayurveda.org/plants/plants_detail.php?i=888&s=Local_name

මෙම සරළ සහ අප විසින්ම සාදා ගන්නා ක්‍රීඩා භාණ්ඩ මගින් අප ලද තෘප්තිය මුදල් දී ලබා ගන්නා අරුමෝසම් ක්‍රීඩා භාණ්ඩ මගින් ලබා ගත නොහැකිය යන මාගේ අදහසට බොහෝ දෙනා එකඟ නොවනවා වන්නට පුළුවන. එහෙත් අදටත් මගේ අදහස එයම වේ. ඒවා සෑදීමට සහ අමුද්‍රව්‍ය සොයා ගැනීමට අප ගත් උත්සාහයට සරිළන පරිදිම අපි ඒවාට ආදරය කළෙමු. හොඳින් රැක බලා ගත්තෙමු. ගෙවීමට පෙර පටියක් කැඩුණත් සෙරෙප්පු දෙකක් විසි කරන පුරුද්දක් එදවස මිනිසුන් අතර නොවීය. කම්බියක් ගැටගසා හෝ එය තව දුරටත් පාවිච්චියට ගැනීමට උත්සාහ කිරීම කාගේත් උත්සාහය විය. එනිසාවෙන් රෝද කැපීමට සුදුසු හොඳ මට්ටමේ රබර් සෙරෙප්පු සොයා ගැනීමට සිදුවූ වෙහෙස අපමණය.

මා හත වසරේ පමණ ඉගෙන ගනිමින් සිටියදී පැරණි චොපර් බයිසිකලයක සාඩම්බර හිමිකරුවකු වීමට මා හට අවස්ථාව ලැබුණි. කවුරුන් හෝ පාවිච්චි කර ඉවත දැමු පැරණි බයිසිකලයක් තාත්තා රැගෙන ආ ඒ දිනය මට හොඳින් මතකය. එහි යකඩ රාමුව පවා දිරාගොස් තැන් දෙකකින් කැඩී ගොස් තිබුණි. එය වෙල්ඩින් කර පැදීමට හැකිවන පරිදි ඉතිරි අළුත්වැඩියා කටයුතු සිදු කර ගත්තේ පියදාස මාමාගේ වින්කලයෙනි. එසේ කලත් බොහෝ දිනවලදී එහි කිසියම් හෝ වෙනත් දෝෂයක් ඇතිවේ. බයිසිකලයේ අළුත්වැඩියා කටයුතු කිරීම සඳහා පියදාස මාමාගේ වින්කලයට යනවාට වඩා මා වැඩි කැමැත්තක් දැක්වුයේ චුටි මාමාගේ වින්කලයට යාමටය. මේ චුටි මාමා කළින් කතාවේ සඳහන් වූ අපේ අම්මගේ මල්ලී නොව වෙනත් අයෙකි. එමෙන්ම ඔහුද අපේ නෑදෑයෙකි.

පාසල් ඇරී ගෙදර පැමිණි පසු හෝ නිවාඩු දිනවල බයිසිකලයේ අළුත්වැඩියා කටයුතු සඳහා අම්මාගෙන් රුපියල් දහයක් හෝ විස්සක් රැගෙන මා පිටත්ව යන්නෙමි. වින්කලය ඉදිරිපස තිබු බැංකුවේ බොහෝවිට එහි පැමිණි පාරිභෝගිකයෙකු හෝ අසළ ජීවත් වු අපගේ නෑදැයින් අතරේ වූ ඉහ නිකට පැසුණු වැඩිහිටි කවුරුන් හෝ පැමිණි සිටිනු දැකගත හැක. වැඩිපුරම පාහේ එහි පැමිණෙන කරුණාදාස ආතා හැමවිටම පාහේ පවසන්නේ වික්ටෝරියා රාජිණියගේ පුරාජේරුවය. වයසින් පොඩි එකෙකු වුවත් කුමන හෝ පෙර ජන්මයක පුරුද්දක් නිසාවෙන්දෝ මට මේ කාලකණ්නි පවුලේ උන් පෙන්නන්නට බැරිය. උන් දකින විටද ඇඟේ මාළු නටන බවක් දැනේ. ආතාගේ කතා අතරේ වූ පැරණි කතා ඇසීමට ආසා නිසාවෙන්ම ඔහු කියන සියල්ලක් නිහඬව අසා සිටීම මාගේ පුරුද්දක් විය. යම් කිසිවක් විස්තර ඇතිව අසා ගැනීමට ඇවැසිනම් පමණක් අපි ඔහුට බාධා කරන්නෙමු. වරක් ඔහු රැජිණගේ අහවල් හමුදාව මෙහි සිටි කාලයේ වූ කතාවක් කියන්නේය. ජපනුන් බෝම්බ දමන සමයේ පැරෂුට් එකකින් බිමට බට හමුදා භටයකුගේ පැරචුට් එකක් කෑලි වලට කපා කමිස මැසූ කතාවක්ද ඒ අතර විය. මොහු පැරණි කතා රස කරමින් කියන්නෙක් වුවද  හොඳ බේගල් කාරයෙක් බවද අප දැන් සිටියෙමු. ඔහු කියන සමහර කතා අසන චුටි මාමා, ආතා අහක බලනතුරු සිට මා දෙස බලා ඔලෙක්කුවට සිනාසෙයි. කෙසේ වෙතත් කියූ කතා අතර සත්‍ය කරුණු ස්වල්පයක් හෝ ගැබ් වන්නට ඇත.

තවත් දිනෙක ඔහු කියා සිටියේ ලංගම ට්‍රයල් ගිය අවස්ථාවේදී සිදුවීමකි. ට්‍රයලය යන අතරතුරේ හැටට හැටේ පාගා යනලෙස පවසා ඇත්තේ ඉන්ස්පෙක්ටර තැනය. එකවරම බසය ඉදිරියට මිනිසෙකු පනින ආකාරයට පඹයකු විසි කරන බවත් එහිදී ක්‍රියා කරන ආකාරය අනුව රියදුරු පදවිය ලබනවාද නැද්ද යන්න තීරණය කළ බවත්ය. බස් එක අනතුරුදායක ලෙස එහෙමෙහෙ කිරීම රැකියාව නොලැබීමට හේතුවන බවත්, පඹයා හැපුනාට තව ඉදිරියට ගොස් බ්රේක් කර බසය නතර කර ගැනීම අවුලක් නැති බවත්, පඹයා බසයේ හැප්පීමට පෙර බසය නතර කර ගැනීම හොඳටම හොඳ බවත්ය.

එමෙන්ම මාගේ බයිසිකලය සහ වින්කලයේ අළුත්වැඩියා සඳහා රඳවා ඇති අනෙකුත් බයිසිකල් පෙන්වා “මේව මොනවද, එංගලන්තේ හදපු හම්බර්, බීඑස්ඒ, රැලේ බයිසිකල්නේ බයිසිකල්” කියමින් ඔහු සුද්දන්ට ආවඩයි. මේවා මට වහකදුරු මෙනි. සුද්දන් සෑදු භාණ්ඩ වල ප්‍රමිතිය පිලිබඳ ප්‍රශ්නයක් නැත. මට ඇත්තේ උන් සමග කේන්තියකි. එය අදටත් යම් පමණකට මාතුළ පවතී.

මොහුගේ කතා ඇසීම නිසා අප විඳි ලොකුම ගැටළුවක්ද විය.  කතා කරන අතරතුරේ ළඟ සිටින කෙනාට වැළමිටෙන් අනින අමණ පුරුද්දක් ඔහු සතුවිය. එය මළ කරුමයකි. ඔහුගේ කැහැටු වැළමිට ඇඟේ ඇනෙන විට කතා එපා වී තරු විසිවේ. නමුත් පරණ කතා ඇසීම නතර කිරීමටද නොහැක. මෙවැනි අපුරු සිද්ධීන් මගින් මා කුඩාකළ පෝෂණය විය.

මීට අමතරව බාල වියේදී මා අවට පරිසරයෙන් සෑහෙන දෑ උකහා ගන්නට සමත්විය. ඒ අත්දැකීම් අතර මහා ප්‍රමාණයේ මැරෑටි කියාවන් කිහිපයක් ඇත. ඒවා යළියළිත් සිහියට ඒම විටෙක වධයක් වුවත් ඒවාට මා මුහුණ දිය යුතුය. මා හට හොඳින් මතක තිබෙන අතීත කතා අතුරින් එම සිද්ධීන්ද අමතක නොවී තිබීම වරෙක අපහසුවකි. කෙසේ වුවත් ඒවාද යම් ආකාරයක අත්දැකීම්ය.

මම කුඩාකළදී වන ජීවීනට සහ අනෙකුත් නිවැසි සතුනට හිතකර නොවන බොහෝ දෑ කළ අයෙක්මි. කුරුල්ලන් විද මැරීම, ගැඩවිළුන් අල්ලා ඇද දෙකට කැඩීම, කූඩැල්ලන් අල්ලා නොපිට හැරවීම, දිය කූඩැල්ලන් අසු වූ විට බිම දමා පිහියෙන් කපා දැමීම, මාළුන් ඇල්ලීම, මදුරුවන් පණපිටින් අල්ලාගෙන එක පිහාටුවක් කැඩීම, බත්කුරන් අල්ලා නැට්ටේ නූලක් ගැටගසා යන්නට හැරීම, ගැරඬින් අහර කුක්කන් ඇස් ගුල්ලන් හැර දකින සියළුම විසකුරු බවක් පෙනෙන සර්පයින් මරා දැමීම (නයින් හැර; උන්ට මා බියක් දැක්වීය. නමුත් 2000 වසරේදී ගෙට ඇතුළුවීමට උත්සාහ දරු එකෙකු මරා දැමීමට සිදුවිය.), හොර බල්ලන් බළලුන් හට දැඩි දඬුවම් දීම වැනි නොයෙකුත් ක්‍රියාවන් ඒ අතර විය.

ඒවා එසේ තිබියදීත් මා පරිසරය දෙසට නිරතුරුවම පාහේ ඇස ගසාගෙන සිටීම මගින් මා ලද හොඳ ඇත්දැකීම්ද බොහෝය. විටෙක අප තෙල් කුහුඹින් යන මගකට කෑම කැබලි දමා උන් දෙස බලා සිටින්නෝය. උදේ පටන් ගන්නා මේ කාර්යය නතර කරන්නේ අපගේ ආහාර වේල් ලබා ගැනීමට පමණි. තෙල් කුහුඹින් අතර විශාල ප්‍රමාණයේ උන්ද ගමන් කරති. ඒ උන්ගේ නායකයින් හෝ රැජිණන් වියහැක. ඒ ගැන මා නොදනී. අප දිගු කරන කුඩා ඉරටු කැබලි වැනි දෑ වල එල්ලී ඒවා විකා දැමීමට උත්සාහ කරන බැවින් අපි සිතුවේ උන් නායකයන් වියයුතු බවය. පේලියේ ගමන් කරන විශාල කුහුඹින් “මු මගේ... මූ මගේ...” කියමින් මම හෝ මල්ලී උන්ගේ අයිතිය සතුකර ගනී. එවිට උගේ ගමන්මග නිරීක්ෂණය කිරීම අයිතිකාරයාගේ වැඩකි. රෑනේ ගමන්කර උන් නොපෙනී ගියපසු වෙන එකෙකු සොයා ගැනීම සිදුවේ. වරෙක අපි උන්ගේ මග හරස් කරමින් කුඩා ගල් කැටයක් හෝ එවැනි යමක් දමන්නෙමු. එවිට උන් මාර්ගය වෙනස් කර යාමට හෝ ඒ මතින් නැග ගමන් කරති. කුඹි පේළිය ගමන්කර හමාර වූ පසු එහි ඉතිරි වන්නේ සාපේක්ෂව ගැඹුරු කාණුවකි. උන් මෙලෙස පේළි ගැසී කොහි යනවාදැයි අපට සිතාගත හැකි නොවීය.

වයසින් වැඩෙද්දී මා අතට කැටපෝලයක් ලැබීම අවාසනාවන්ත සිදුවීමක් ලෙස මට දැන් හැඟෙන්නේය. ලැබීම කියා කීවාට මා හට ඒ කිසිවක් කවුරුවත් සාදා දුන්නේ හෝ ගෙනත් දුන්නේද නැත ඒවා මා විසින්ම සාදා ගන්නා ලද ඒවාය. කැටපෝල සෑදීමේදී මට තිබූ ලොකුම ප්‍රශ්නය වූයේ ඒවායේ පටි ගල් වලට තුවාළ වී ඉක්මනට කැඩී යාමය. කළින් වතාවක් කියූ පරිදි මා හට රත්තා නම් මිතුරා විසින් ලබා දුන් එළුසම් කැබැල්ලක් අධාරයෙන් එම ගැටළුව විසඳා ගැනීමට හැකි විය. කැටපෝලය නිසා කුඩා කුරුල්ලන් කිහිප දෙනෙකු මරු දැකීම මා අතින් සිදු වූ ලොකු වරදකි. ඒ ගැන මා කළින්ද කියා ඇත.

අනතුරුව යම් යම් අවස්ථා වලදී සතුනට හිරිහැර වන දෑ මා අතින් සිදු වූයේ එළෙස නොකරම බැරි වූ අවස්ථා වලදී පමණකි. ගෙට රිංගා ගත් හොර බළලුන් බල්ලන් සර්පයන් මීයන් වැනි සතුන් ඉන් අනතුරුව මාගේ ප්‍රහාරයට පාත්‍ර විය. නමුත් කාලයාගේ ඇවෑමෙන් එයද හීන වී ගියේ ගෙදර සිටින කාල පරාසය ක්‍රම ක්‍රමයෙන් අඩු වී යාම නිසාය.

පෙරදී සඳහන් කල සිද්ධි කිහිපය සිදු වූ කාල වකවානුව වන විටත් කුරුල්ලන් හෝ වෙනයම් සතුන් දෙස බලා උන් ගැන සොයා බැලීම කුඩා කල පටන්ම මාගේ එක් පුරුද්දක් වී තිබුණි. එමෙන්ම කාලයාගේ ඇවෑමෙන් සතුන් සහ පරිසරයේ විවිධත්වය සම්බන්ධ විවිධ දෑ ග්‍රහණය කර ගැනීමට මා තුළ තිබූ උනන්දුව වර්ධනය විය.

Tickell’s Blue Flycatcher

White Browed Fantail

මිදුලේ හෝ අඹ ගසේ අත්තක ලැග සිටිමින් පෙඳය නටවන කුරුල්ලාද (White Browed Fantail-බැමසුදු පවන්පෙන්දා),  මිහිරි නදින් ගී ගයන කුරුල්ලාද (Tickell’s Blue Flycatcher -රත්ළය නිල් මැසිමාරා) වශයෙන් ප්‍රධාන වශයෙන් අප පවුලේ උදවියගේ අවධානය දිනා ගත් විශේෂ වූ කුරුළු දෙවර්ගයකි. මොවුන් දෙදෙනාම නොයෙකුත් අයුරින් අප සැමගේ මතක පොත් සැරසීමට වග බලා ගත්හ. සෑම දිනකම පාහේ අප අවධි වන්නේ උන්ගේ නද අසමිණි. මෙම දෙවර්ගයම අප නිවස ආසන්නයේ කැදළි තනා ගත් අයවළුන් විය. එසේම හොඳ ගායකයින් වීම නිසාවෙන් ඔවුන් අපගේ සිත් ගත්තා වීමටද ඉඩ ඇත. මීට අමතරව සාමාන්‍යයෙන් දැකගත හැකි සියළුම කුරුල්ලන් ගේ දසුනින් අප නිවස අවට පෝෂණය වී තිබීම වාසනාවක් විය. පසු කාලීනව මා කල ගණනයන් අනුව අප නිවස සීමාවේදී කුරුල්ලන් වර්ග 90 කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් නැරඹිය හැකි බව සොයා ගතිමි. එයින් අදහස් කරන්නේ වසරේ ඕනෑම දිනක එම අවස්ථාව උදාවන බවක් නොවේ. එම දත්තයන් මා වසර ගණනාවකදී දුටු දෑහි සංක්ෂිප්තයයි.

කුරුල්ලන් නැරඹීමෙන් සහ ඡායාරූප ගැනීමෙන් ලද හැකි උසස් වින්දයක් මා විසින් ග්‍රහණය කරගන්නා ලද්දේ විශ්ව විද්‍යාලයට පා තැබීමෙන් අනතුරුවය. අප සගයන් කිහිප දෙනෙකුගේ උනන්දුව මත ගොඩනැගුණු පාරිසරික සංගමයේ ක්‍රියාකාරකම් මුළදී මා ඇතුළු බහුතර පිරිසගේ විහිළුවට ලක් විය. නමුත් අහම්බයකින් මෙන් ඔවුන් සමග යන්නට යෙදුනු පාරිසරික චාරිකාවකින් අනතුරුව මාද එම සංගමයේ සාමාජිකයෙක් විය. එය නිට්ටාවටම උමතුවක් බවට පරිවර්ථනය වීම ඉතාම ඉක්මනින් සිදු විය. ඊට පෙරදීද කුරුල්ලන්ගේ හැසිරීම් රටාවන් වෙත මාගේ අවධානය යොමු වූවද ඒවා යම් මට්ටමකින් ඉහළට ඔසවා තැබීමට අප විසින් පසුව යෙදුනු චාරිකාවන් සහ යම් යම් ක්‍රියාකාරකම්ද හේතු විය.

කුඩා කළ ලද අත්දැකීම් සහ පසුකාලීනව පරිසරය වෙනස් ආකාරයකට දැකීමට හැකිවූ වටපිටාවක විසීමට ලැබීම  නිසාත් මා පරිසරයට දැක්වූ ඇල්ම කෙමෙන් වැඩුනි.

එමෙන්ම සතුන්ට හානිවන දෑ කිරීම බොහෝ දුරට අඩු වී ගියේය. ඒ වෙනුවට ජයාරූප හරහා උන් වෙත ළඟාවීමට ඇතිවූ හැකියාව නිසා පැහැදිළි වෙනසක් ඇතිවිය. නමුත් වරින්වර එහි වෙනස්කම් ඇති නොවන්නේ නොවේ.

දැන් මා පරිසරයට හා සතුනට දැඩි ලෙස ආදරය කරන සියළු සතුන්ගේ ජීවිත වෙනුවෙන් ඇපකැප වුවෙකු ලෙස වරදවා වටහා නොගත යුතුය. මම පරිසරය විඳින්නෙක් පමණකි. එමෙන්ම ඒවාට අනවශ්‍ය පරිදි අත පෙවීමට පමණක් විරුද්ධ වන්නෙමි.

අපේ ගෙදර මිදුලේ ඉඳල ගත්තු ෆොටෝ එකක්.
ගිය මාසේ ගෙදර ගිහින් බලද්දී පහල ගෙදර මිනිස්සු මේ කොස් ගහ කපලා.

පරිසරය සම්බන්ධ කුතුහලයෙන් පිරුණු මාහට පහත දැක්වෙන අන්දමේ අත්දැකීම් ලබා ගැනීමට මා උපත ලද සුන්දර ගම්පියස බොහෝ උපකාරී වූ බව නොකිව මනාය.

.......................................................................

දින වකවානු පැහැදිළිව පැවසිය හැකි නොවෙන මෙම සිදුවීම වරක් දෙවරක් නොව කිහිප වරක්ම දුටු අපුරු දසුනකි.  මාගේ වයස අවුරුදු අටේ නාමයේ පමණ සිට ඉදිරියට වසර කිහිපයක් පුරා වරින් වර මෙම සිද්ධිය දුටු බවට මා මතකයේ ඇත. කුඩා අවධියේ පටන්ම කෑ ගසමින් අහසේ කැරකැවෙන උකුස්සන් අපගේ ඉමහත් තෘප්තිය වැඩවූ කුරුල්ලන් වර්ගයකි. උන්ගේ හඬ ඇසුණු සැනින් එම හඬ අනුකරණය කරමින් කෑ ගැසීම අපගේ ප්‍රධාන විනෝදාංශයක් විය. පසු කාලිනව වයස අවුරුදු හතර පහක වයසක වූ පොඩි මල්ලිද මෙවැනි කාරියකදී මා හට සහය දුන්නේය. උඩ කැරකෙන උකුස්සා අපගේ හඬ ඇසී පහතට පියඹා ඒම අපගේ පරිශ්‍රමයේ කූඨප්‍රාප්තියයි. බොහෝ උන් ඉතා ඉහළ අහසේ සිට පැමිණ අපගේ ශබ්ධය එන දිශාව සොයමින් පොල් ගස් මුදුන් දක්වා පමණ උසකට කරකැවෙමින් පහතට බසී.

තවත් සමහර දින වල උකුස්සන් පසු පස හඹා යන කපුටන් දිහා අප දෑස් දල්වා බලා සිටින්නේ එහි අවසානය ඉතා මනරම් එකක් බව දන්නා බැවිනි. රවුමට කැරකි කැරකී උණුසුම් වා ධාරා දමග ඉහළට පියඹා යන උකුස්සා සමග වෙර වීරියෙන් යුතු කපුටෙක් හෝ දෙදෙනෙකු ඉහළටම පියඹා යයි. උකුස්සන් මෙන් නොව කපුටන් ඉගිළෙන ක්‍රමය අනුව උන්ට ඉහළ අහසේ වැඩි වෙලාවක් කරක් ගැසීමට නොහැක. තරමක වේලාවකින් පසුව කපුටන් වෙහෙසට පත්වේ. කපුටන් පසුපස පැමිණියත් උකුස්සා සෑම විටම පාහේ සිටින්නේ ආරක්ෂාකාරී දුරකිනි. විඩාව සහ උඩු සුළඟට ඔරොත්තු දීගත නොහැකිව එක් වරම උත්සාහය අත හරින කපුටන්ට සිදුවන දේ  බලා ගැනීමටනම් හොඳ ඉවසීමක් තිබිය යුතුය. 

අවසානයේ පරාජිත කපුටා ගලක් පහළට වැටෙන්නාක් මෙන් පහළට වැටේ. ඉක්මනින් පහතට පැමිණීම සඳහා ඌ මුළු ශරීරයම ගුලියක් ආකාරයට පත්කර ගන්නවා වියහැක. එහෙත් පොළව ආසන්නයට වත්ම නැවතත් පියාපත් දිගහැර පියඹා යාමට ඌ සමත්වන බව මා සෑම වරකදීම දැක ඇත. ඇත්තෙන්ම එය කපුටාගේ දස්කමක් ලෙස හැඳින්වුවද වරදක් නැත. මෙය කියවන ඔබ අතරින් එම සිද්ධි දාමය දූටු අයෙකු වේනම් ඒ ඉතා කලාතුරකින් බව මාගේ අනුමානයයි. මෑත අවුරුදු පහළොවක විස්සක පමණ කාලයේදී මා එවැනි දසුනක් දුටු බවට සිහිකළ නොහැක. අප ප්‍රදේශයේ සිටි ගම් කපුටන්ගේ පැහැදිළි අඩු වීමක් පසුගිය කාලයේ සිදුවී ඇත.  එමෙන්ම මා ගෙදර යන්නේ කළාතුරකින් වීමත්, අහඹු සිදුවීමක් මා යන දිනකම සිදුවීමට ඇති ඉඩකඩ ඉතා අඩු බවද සැළකිල්ලට ගතයුතුය.

.......................................................................

මේ තවත් සිදුවීමකි.

ඒ 1995 වසරේ දිනකි. මා සයිකලයක නැගී හන්දියට යන අවස්ථාවකදී එකවර පාර මැදට පැමිණි හාවෙක් සහ උකුස්සකු නිසා ගමන මදකට නවතා උන්ගේ හමුව රස විඳි අයුරු මට මතකය. එකවර පහත් වූ උකුස්සා හාවාගේ පිට මත නැගී ඌට යාමට නොහැකි වන පරිදි මස තූළට කා වදින සේ නියපොතු ගසාගෙන පියාපත් විදාගෙන සිටියේය. ඉතාමත් අපූරු දසුනක් වූ එය අතහැර දමා යාමට මාගේ කිසිදු මනාපයක් නොවීය. මා උන්ගේ ජීවිත වලට බාධා කරන්නෙක්  නොවන බැවින් උකුස්සාට කිසිදු බාධාවක් නොකළෙමි. මාගේ වාසනාවට විනාඩි කිහිපයක් යනතුරුත් කිසිවෙකු පැමිණියේ නැත. තරමක වේලාවක් ගත වෙද්දී පාරේ දෙපසින්ම පැමිණි මිනිසුන් නිසා (මාද ඇතුළුව) බියපත් උකුස්සා ගොදුරත් රැගෙන පළා යාමට තැත් කළේය.

තරමක විශාල ප්‍රමාණයෙන් යුතු වූ හාවා ඔසවා ගැනීමට ඌ අසමත් විය. ඉන් සිදු වූයේ අසරණ හාවාගේ සමෙන් භාගයක් පමණ ගැළවී යාමයි. එසේ තිබියදීත් පවනට බඳු වේගයෙන් දිව ගොස් පඳුරක් අස්සේ සැඟව ගැනීමට හාවා සමත් විය. උකුස්සා ඒ අසළම තිබු ලයිට් කණුවකට පියඹා ගියේය. එතැනින් පිටව ඒමේදී හාවා රිංගු පඳුර දෙස විමසිල්ලෙන් බලා සිටි උකුස්සා මාගේ දෑස් කොණට හසු විය. මෙවන් සිදු වීම් අදටත් සමහර දිනෙක මා අත්දකින අතර එහිදී ගොදුර හෝ ඝාතකයා සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගැනීමේ අයිතියක් මා හට නොමැති බව මාගේ අදහසයි. ඒ ඔවුන්ගේ ජීවිතයයි. එය වෙනස් කරන්නට  සාධාරණ අයිතියක් මා සතුව නොමැත.

.......................................................................

මේ තවත් අත්දැකීමක්,

එය සිදුවුයේ 1999 වසරේදීය. උසස්පෙළ පන්තියේ ඉගෙනුම ලැබූ වකවානුවයි. පාසල් පටන් ගන්නේ උදෑසන 07:00 උවත් මා පාසල් යාමට බසයට ගොඩ වන්නේ උදේ 08:20 ටය. කලින් පෝස්ටුවක විස්තර කර ඇති පරිදි කිලෝමීටර දෙකකට මදක් වැඩි දුරක්  බයිසිකලයෙන් ගොස් මා බසයට ගොඩ වන්නේ ලත්පඳුර හන්දියෙනි.

පාසැල් යාමට සැරසී පැමිණි මා බස් රථයක් එන තුරු සිටි මොහොතකි ඒ. අඩි 10 ක් පමණ දිගින් යුතු පිඹුරකු විසින් කබරගොයකු සිර කර මරා දැමීමට කරන ලද උත්සාහයක් මාගේ දෑසින්ම දැක ගැනීමට භාග්‍යය එවේලේ මා ලදිමි. උන් දෙදෙනා පොර අල්ලමින් සෑහෙන වේලාවක් සටන් කළෝය. වැඩි වාසිය තිබුනේ පිඹුරා අතය. එසේ කීමට හේතුව කබරයාගේ ගෙළ පෙදෙස පිඹුරා විසින් තදින් වෙලාගෙන තිබීමත් කබරයා සිදුකළ පහර දීම් ඌ හට නොවදින සීමාවේ ඌ සිටි නිසාත්ය. කෙසේ නමුත් ඌ කබරයාව අල්ලා සිරකර මරන්නට යන්නේ කුමක් සඳහාද යන්න මා හට ගැටළුවක් විය. සමහර විට ඌ කබරයාව කෑමට සිතුවා විය යුතුය. මා එම දර්ශනය බලමින් සිටින විට එහි පැමිණි මෝඩ මිනිසකු මාගේ කීම සහ විරෝධතාවද නොතකා ගැසූ පොළු පහර කිහිපයකින් පිඹුරාගේ ග්‍රහණය පමණක් නොව අවසන් හුස්ම පොදද ළිහිල් වී ගිය බව මට අද මෙන්ම මතකයේ ඇත.

ඒ මිනිසාට පිඹුරාගෙන් හෝ කබරයාගෙන් ඇති වාසියක් හෝ අවාසියක් නොමැති වුවත් ඔහු ඒ අපරාධය සිදු කළේ කුමන අරමුණක් සඳහා දැයි මා හට නම් නොතේරේ.

එය උන්ගේ ලෝකයයි. අප උන්ගේ ලෝකය සම්පුර්ණයෙන්ම පාහේ ආක්‍රමණය කර ඇත. කාණුවක් පල්ලේ හෝ කුඩා කැලෑ රොදක හෝ රැඳෙමින් උන් ජීවිතය ගෙන යයි. එහිදීද අපගේ මිනිස් නරුමයන් උන් ජීවත් විය යුත්තේද අපගේ නරුම ක්‍රමවේදය අනුව බව තමාම තීරණය කර විනිශ්චය ලබා දීමට උත්සුක වෙයි. අඩු ගණනේ උන්ට හිමි වියයුතු නිදහසේ ජීවත්වීමේ අයිතියවත් උන්ට දිය යුතු බව අප තේරුම් ගන්නේ කවදාද...?