කතරගම සිතුල්පව්ව 1983 සහ 2014

කලින් පල කරාට පස්සේ ෆොන්ට් වල දෝෂයක් නිසා තිසර සොයුරාගේ මග පෙන්වීම අනුව වෙනසක් කොට කියවීමට හැකි ලෙස වෙනස් කර නැවත පල කල ලිපියකි.

දින වකවානු පැහැදිළිව මතක නැතත් මෙම චාරිකාව සිදු වූයේ වසර 1983 හෝ 1984 වසර අවට කාලයකදී බවට මතකයක් මා සිත තුළ විය. සටහන ලිවීමේදී යම් යම් කරුණු අම්මාගෙන් අසා දැන ගැනීමට සිදු වූයේ එවකට මා අවුරුදු තුනහමාරක පමණ වයසැති පුංචි එකෙකුව සිටීම නිසාය. අම්මාගෙන් අසා දැනගත් කරුණු මගින් සනාථ වූයේ අප මෙම චාරිකාව ගොස් තිබුනේ 1984 සිංහල අවුරුදු සමයෙන් පසුව බවය. මගේ මතක පොත පිරවීමට සමත් වූ මුල්ම චාරිකාව මෙයයි. මෙහි නියම දින වකවානුව අම්මාගේ කිසිවක් නෑරෙන දිනපොතින් නිවැරදිවම උකහා ගැනීමට හැකියාව ඇතැයි මා සිතා සිටියත් අම්මා දිනපොත් ලිවීම පටන් ගෙන ඇත්තේ 1986 වසරේදී බැවින් එම අවස්ථාව මගහැරී ගියේය. නිවැරදි දින වකවානුව මතකයේ නැතත් අද අපිට අහිමි වී ඇති ඒ අව්‍යාජ ගැමි අතීතය ගැන පැවසීමට යමක් මගේ මතකයේ මේ පමණින් හෝ ඉතිරි වී තිබීම සම්බන්ධව සිත තුළ ඇත්තේ දැඩි සතුටකි.

එවකට අප පෙදෙසේ ජනතාවගේ ගමන් පහසුව ප්‍රධාන වශයෙන්ම සපයා දුන්නේ ලංගම බස් රථයන්ය. මෙම තත්ත්වය මා සාමාන්‍ය පෙළ කරන කාලය දක්වාම එලෙසින්ම පැවතුනි. මීට අමතරව පෞද්ගලික බස් රථ සුළු ප්‍රමාණයක් නගර සහ උපනගර ආසන්නව තිබී ඇති අතර ඒවා මගී ප්‍රවාහනය මෙන්ම විනෝද චාරිකා සඳහා පොදුවේ යොදා ගන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය. මාගේ මතකයේ ඇඳුනු මෙම චාරිකාවේ ගමන් පහසුව සපයා දුන් බස් රථය එවැනි පෞද්ගලික බස් රථයක් විය. හොරණ ප්‍රදේශයේ පුද්ගලයකු සතු එම බස් රථය දැනට ඩිපෝ වලින්ද ඉවතට විසි වී ඇති පැරණි පන්නයේ බස් රථයක් බව යාන්තමට වාගේ මතකයේ ඇත. ඇළුමිනියම් පැහැයෙන් සහ තවත් එක් පැහැයකින් එය ඔප් නැංවී තිබුණු බවක් මතකයේ ඇතත් එය හිතළුවක් වන්නටද ඉඩ ඇත. ඩිපෝවකින් ඉවත දැමූ පැරණි බස් රථයක් මිළ දීගෙන අළුත්වැඩියා කරගත් රථයක් බවට අනුමාන කල හැකි මට්ටමේ පැරණි රථයකි එය.

චාරිකාව සංවිධානය කර තිබුනේ අපගේ අසල්වැසියකු වූ ජස්ටින් මාමාගේ බිරිය වූ මැගි නැන්දා විසිනි. ඔවුන් හා මාගේ පිය පාර්ශවයේ තරමක් ළඟ නෑදෑ සම්බන්ධයක්ද විය. එම වකවානුව වන විට ඔවුන් සතුව මාරගහදෙණිය හන්දියේ සිල්ලර බඩු කඩයක් තිබූ අතර එම කඩයෙන් බඩු ගන්නට පැමිණෙන පාරිභෝගික පිරිස සහ ගමේ අසල්වැසි පිරිස වූ අප වැන්නන් ඔවුන්ගේ මෙවැනි චාරිකාවන්හි සාමාජිකත්වය ලබයි. මෙවර සහභාගී වූ පිරිස 40 ක් හෝ 50 ක් පමණ වන්නට ඇත.. මෙවැනි සංවිධනාත්මක වන්දනා ගමනකදී නඩයේ උදවියට කෑම බීම සෑදීම සඳහා හෝ වෙනත් එවැනි කටයුතු සඳහා මහන්සි වීමට සිදු නොවීම එහි වූ එක් වාසියක් විය. කෑම බීම පිසීම සඳහා දෙතුන් දෙනෙකු ගෙනයනු ලබන්නේ නොම්ලේ වන අතර ඔවුනටද වන්දනා ගමන අඩුපාඩුවක් නැතිව විඳ ගැනීමට අවස්ථාව උදා වේ. එවකට ගැමි සමාජයේ පැවති බැඳීම් වැඩි වීම සඳහා මෙවැනි ගමන් උපකාරී වූ බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ.

නඩේගුරා විසින් නඩය වෙත ඇවැසි පහසුකම් සපයා දීමට බැඳී සිටි අතර එයට ගාස්තුවක් වශයෙන් ඔහු හෝ ඇය චාරිකා සංවිධානයෙන් යම්කිසි ලාබයක්ද ලබා ගැනීම බොහෝ දුරට සිදු වන්නකි. චාරිකාවකදී සාමාන්‍යයෙන් සිදු වන පරිදි උදෑසන ආහාරය තම තමන්ගේ නිවෙස් වලින් සපයා ගත යුතු වූ අතර දිවා ආහාරය සඳහා බත් මුල් කීපයක් බැඳගැනීමද සිදුකළ යුතු විය. මෙම වකවානුව වන විට අප නිවෙස් වලට විදුලි බලය තිබුනේ නැත. එහෙම දෙයක් මේ ලෝකයේ තිඛෙන බවක් හෝ මා දැන සිටියේද නැත. කල්වේලා ඇතිව උදෑසනින් අවදි වූ අම්මා කුප්පි ලාම්පු එළියෙන් ආහාර පිසීම සහ වෙනත් සියළු කටයුතු වලින් සැළකිය යුතු කොටසක් හමාර කර අපව අවදි කලාය. අද මෙන් නොව පුංචි සන්ධියේදී ඕනෑම උදෑසනක අවධි වීම මා හට අපහසු කාරියක් නොවීය. කට සෝදාගෙන හමාර කොට අම්මා සාදාදුන් පිටි කෝප්පය බී හමාර කළපසු වැසිකිළි යාමේ අවශ්‍යතාවය සම්බන්ධ ගැටළුවක් මතු වන්නේද නැත. නමුත් පස්ස සෝදා ගැනීම තනිවම කළ නොහැකි භාරදූර කාර්යයකි. අදාළ කාර්යය හමාර කළපසු ’ඉවරා.......යි’ කියා මහ හඬින් මොර දීමෙන් පසු කවුරුන් හෝ පැමිණ පස්ස පැත්ත සෝදා දෙයි. සමහර දින වලදී කෑ ගැසූ පමණින් කවුරුන් හෝ එන්නේ නැත. කිහිප වතාවක් හෝ කෑ ගසා හැකි ඉක්මණින් කවුරුන් හෝ ගෙන්වාගත යුත්තේ නිකරුනේ වැසිකිළිය තුළ කල් මැරීම පහසු කාරියක් නොවන නිසාය. තනිවම පස්ස සෝදා ගැනීමට හැකි වූ මුල්දිනයේදී සිතේ මහා සතුටක් ඉපදුනි. නමුත් මේ කියන දින වනවිට පස්ස සෝදා ගැනීමට මා කාගේ හෝ පිහිටක් පතන්නට ඇති අතර ඒ කවුදැයි මතකයේ නොමැත.
දත් මැද මුහුණ කට සෝදා හනිකට ලකලෑස්ති වීම දැන් ඉතිරි වී ඇති රාජකාරියයි. දත් මදින විට අම්මාට හෝ අක්කලාට හොරෙන් පැණි රසක් ගෙනදුන් සිග්නල් දත්ඛෙහෙත් ටිකක් ගිළ දැමීමේ පුරුද්දක් කුඩාකල මා හට තිබුනි. දත් මදින මා දෙස හොඳ අවධානයෙන් සිටීම අම්මාගේ හෝ අක්කලාගේ රාජකාරියක් විය. එම දින වල සිග්නල් දත් ඛෙහෙත් ගබඩාකොට තිබුනේ දැන් මෙන් ප්ලාස්ටික් අසුරණ වල නොව තුනී ඇළුමිනියම් අසුරන වලය. අවසාන බිංදුව දක්වා දත් ඛෙහෙහත් ලබා ගැනීමේ හැකියාව එහි විය. නමුත් එය සෞඛ්‍යාරක්ෂිත ක්‍රමයක් නොවීම තුළ ප්ලාස්ටික් අසුරණ වෙත යොමුවීම වඩා සාර්ථක විසඳුමක් බව පිළිගත යුතුය. නමුත් එහිදී වංචනිකව සියළු දත්ඛෙහෙත් ප්‍රමාණය මිරිකා ගත නොහැකි වන සේ දත්ඛෙහෙත් ගලා එන බටයේ කොටසක් ටියුබය තුළ පවතින සේ සැකසීමෙන් භාවිතා කළ නොහැකි ප්‍රමාණයක් එය තුළ රඳවා පාරිභෝගිකයා ලවා විසි කරවීමට ඔවුන් වංචනිකව උත්සාහ දරා ඇති බව මගේ මතයයි. එම කොටස කපාගත් පසු දින කිහිපයක් දත් මැදීමට ප්‍රමාණවත් දත් ඛෙහෙත් ප්‍රමාණයක් ඉන් ලබා ගැනීමට අපහසුවක් නැත. එමෙන්ම දත් බෙහෙත් වෙනුවට අඟුරු ආදේශ කර ගැනීමද බොහෝ දින වල සිදු විය.

විදුලි බලය නොමැති වුවද ඒ වන විටත් අප නිවසේ පාවිච්චි වූයේ නළ මාර්ග හරහා ළිෙඳන් ලබා ගත් නළ ජලයයි. පුදුම වන්නට කාරණයක් නොමැත, කන්ද උඩ පිහිටි ළිෙඳන් සයිපන ක්‍රමය භාවිතයෙන් ජලය ලබා ගැනීමට තාත්තා සමත් වී තිබුනි. එය සිදුවී ඇත්තේ මෙසේය. ගැහැණු දරුවන් තිදෙනෙකුගෙන් පසු ඉපදුනු පිරිමි දරුවකු වූ මා ඉපදුන සතුට වෙනුවෙන් නිවසේ සැම ලද තිළිණයකි නළ ජලය. ගේ ළඟම වතුර තිබීම මෙවැනි පාන්දර වේලාවකදී මහත් පහසුවකි. නළ ජලය තිබුනා කීවාට අපට ගේ ඇතුලේ නානාකාමර තිබුනේ නැත. කුස්සිය එළිපත්තේ තිබූ එය වතුර මලක්ද කරාමයකින්ද සමන්විත අඳුරු කුඩා නාන කාමරයකි. නමුත් දිය නෑමේදී අපි වඩා කැමැත්තක් දැක්වූයේ සෝම ඇන්ටිලාගේ ඉඩමේ පිහිටි වතුර උතුරමින් ගලා යන පුංචි ළිදෙන් දිය නෑමටය.
වතුර මල සහිත නාන ගෙයට කළින් එතැන තිබුනේ නානකාමරය තුළ වූ ජල ටැංකියක් වූ අතර එයට වතුර පුරවා ගැනීමට හැකිවන සේ කරාමයක් යොදා තිබූනි. ටැංකියෙන් භාගයක් පමණ හෝ ජලයෙන් පුරවා තැබීම සාමාන්‍ය පුරුද්දක් වී තිබුණි. දිනක් මා එය තුළට ඇදවැටී තිබුනේ එයින් වතුර ටිකක් ගෙන සෙල්ලම් කිරීමට කල උත්සාහයකදී වන්නට ඇත. කකුල්දෙක ඉහළට තිඛෙන පරිදි මූණ වතුරේ එබී සිටි මා හට ඉන් මිදීමට මගක් නොමැතිව දඟළමින් සිට ඇත. අප නිවසේ තිබූ කුඩා වැඩපලේ සිටි කවුරුන් හෝ මාගේ සෙළවෙන කකුල් දෙක දැක ඇති අතර වහා පැමිණ මා ඔසවාගෙන ඇත. වාසනාවකට මෙන් මා හට වතුර පෙවී නොතිබූ බවත්, සිදුවීම දැනගත් තාත්තා එදිනම ටැංකිය කඩා දමා ඇති අතර පසුව එහි වතුර මලක් සවි කිරීමට කටයුතු කල බව අම්මා පැවැසුවාය. 

ගමනක් පිටත් වීමට පෙර ඕනෑම පාන්දරක වතුර වීදුරුවක් බීමෙන් පසු වැසිකිළි යාමේ හැකියාවද, ඕනෑම පාන්දරක රාත්‍රී ආහාරයෙන් පසු ඉතිරි වී ඇති හීල්බත් පිඟානක් කා ගමනක් ආරම්භ කිරීමේ හැකියාව නිසා අතරමග තිබෙන කඩවල ඇති අපිරිසිදු සහ බඩ දඟළවන ආහාර මත යැපීමේ අවශ්‍යතාවයක් මතු නොවේ. නමුත් දැන් බත් සහ හොදි උයන්නේ මැටි බඳුන් වල නොවීමත් ඉතිරි ආහාර ශීතකරණය තුළට දැමීම නිසා මා අපහසුතාවයට පත්වන අවස්ථාද දුළබ නොවේ. එමෙන්ම ගමනක් බිමනක් යාමේදී බත්මුල් බැඳගෙන යාම දැන් සිදු වන්නේම නැති තරම්ය. මොනතරම් අවාසනාවක්ද.?
ප්‍රධාන මාතෘකාවෙන් පිට පැනීම සම්බන්ධව සමාව...........

බත්මුල් කිහිපයක් බැඳගෙන ඇඳුම් කැඩුම් ඇසිරූ බෑගයද රැගෙන අප නිවසින් මීටර පණහක් පමණ එපිටින් පිහිටි මැගි නැන්දලාගේ ගෙදරට පා නැගීමු. අප එහි යන විට මා දන්නා මුහුණු කිහිපයකින්ද නොදන්නා මුහුණු විශාල ගණනකින්ද බස් රථය පිරී තිබුණි. ටික වේලාවකට පසු විශාල හඬකින් නිකුත් කල සාධු නාදයක් සමගින් ගමන ආරම්භ විය. පාන්දර පහට පිටත් වීමට යොදාගෙන තිබූ ගමන පිටත් වූයේ පහයි තිහට පමජය. ඛෙල්ලන පන්සල, කළුතර බෝධිය සහ අළුත්ගම පිහිටි කන්දෙවිහාරය වැඳ පුදාගත් අප අළුත්ගමින් තරමක් එහායින් වූ මුහුදු වෙරළේ ඉඩකඩ ඇති තැනකදී උදෑසන ආහාරය අනුභව කළෙමු. එතැන් සිට කතරගම දක්වා වූ ගමනේදී හමු වන සියළුම ප්‍රසිද්ධ පන්සල් වන්දනාමාන කිරීම එකක් නෑර සිදු විය. වෙහෙරහේන වැවුරුකන්නල ආදී සියළුම වන්දනා ස්ථාන අප නඩයේ වන්දනාවට පාත්‍ර විය. එසේ නතර කළ එක් තැනකදී දිවා ආහාර වේල ලබාගත් අතර කලින් දැනුම් දී තිබූ අයුරු සියල්ලෝම තම තමන්ගේ ආහාර වේල් රැගෙනවිත් තිබිණි. බසයේ රියදුරු මහතා සහ සහායක ලෙස කටයුතු කළ දෙදෙනා විසින් සෑම වන්දනා ස්ථානයකම විස්තර නඩයේ සැමට විස්තර කරදුන්නේ කිසිම ලෝභ කමකින් තොරවය.

දැන් කාලයේ මෙන් එකල ගමන් බිමන් පිටත් වීමට පෙර නවාතැන් වෙන් කරවා ගැනීමේ ක්‍රමයක් ගැමි සමාජය තුළ වර්ධනය වී නොතිබුනි. එනිසාම වන්දනා කරුවන් සඳහා ඉදිකර තිබූ පොදු විශ්‍රාමශාලා මගින් අනගි මෙහෙයක් ඉටු විය. අප විසින් නවාතැන් ගනු ලැබූවේ දුටුගැමුණු විශ්‍රාම ශාලාවේ වූ අතර එය දැනුදු වන්දනාකරුවන් අතර ඛෙහෙවින් ප්‍රසිද්ධ නවාතැන් පළකි. සෑම තැනකම පාහේ නතර කරමින් ගිය නිසාවෙන් අප කතරගමට ළඟා වනවිට බොහෝ සවස් වී තිබුණි.

අප චාරිකාව පිටත් වී තිබුනේ එම පළාතේ පමණක් නොව මුළු රටේම පාහේ දැඩි නියඟයක් මෙන්ම අධික ජල හිගයක්ද තිබූ අවධියකදීය. නියඟය ආරම්භ වී තිබුනේ කළින් වසරේදීය එනම් 1983 වසරේදීය. එක දිගටම මාස හයක්, හතක් පමණ වැසි නොලැබ රටේ බොහෝ පෙදෙස් කර්කෂ වී තිබිණි. එම වසරේ සිංහල අවුරුදු චාරිත්‍රයක් වන ළිඳ සමග ගණුදෙනු කිරීමට පවා නොහැකි වන අයුරින් අප ඉඩමේ පිහිටි කුඩා ළිඳ පවා සිඳී ගිය බව අම්මා පැවසුවාය.

කෑමට යමක් සොයමින් ඉබාගාතේ ඇවිදින ගව රංචු කතරගම පුරා සුළභ දසුනක් විය. මාගේ පුංචි මනසට මතක ඇති පරිදි බැලූ බැලූ හැමතැනම පාහේ දුඹුරු පැහැයෙන් යුක්ත විය. තණකොළ මැරී කෑමට දෙයක් නොමැති හෙයින් රංචු පිටින් පැමිණි ඇට පෑදුනු ගවයින් වන්දනාකරුවන් විසින් ඉවත දමන බත් හෝ වෙනත් කෑමට හැකි අපද්‍රවය ආහාරයට ගනිමින් දුක්බර අවධියක් ගත කළ බව පැහැදිළිව පෙනෙන්නට තිබිණි. ජීව්තයේ ප්‍රථම වතාවට බත් කන හරකුන් මා දුටවේ එදාය. ගවයින් බත් සහ කඩදාසි කැබළි වැනි දෑ කන දර්ශනය අප සැමටම අපූරු දර්ශනයක් විය. තෙත් කළාපයේ සශී්‍රක පෙදෙසකින් එහි පැමිණි අපහට එය අරුමයක් වූයේ කිසිම නියඟයකට අප පෙදෙසේ තිබූ කොළ පැහැය උදුරා ගැනීම පහසු කාර්යයක් නොවන නිසා විය යුතුය. අදද එම මතකය අපූරුවට මාගේ මනසේ ඇඳී ඇත. බත් පමණක් නොව කඩදාසි පවා කමින් උන් ගෙව්වේ සුව පහසු දිවියක් නොවන බව පැහැදිළිය.

ඒ දුටු දසුන් නිසාවන්දෝ වියළි කලාපයේ කිසියම් කර්කෂ බවක් තිබිය යුතුය යන මතයේ අදටත් මම එල්බ සිටිමි. වැසි වැටෙන විට වියළි කලාපයට යාමට පවා මම අකමැතිය. කොළ පැහැයෙන් දිදුළන වියළි කලාපයට වඩා කුඩාකල මා දුටු සහ වියළි කලාපය මෙලෙස විය යුතුයැයි මා විශ්වාස කරන වියළි කලාපයට මා වඩාත් කැමැත්තෙමි. මා වියළි කලාපයට මහත් ඇල්මක් දක්වන්නේ එහිදී අහසේ දැකිය හැකි පැහැදිළි බවටත් කොතරම් අව්සැර වැටුනත් සෙවනකදී ලදහැකි සිසිළසත් නිසාවෙන් විය හැක. 

අධික ඉඩෝර කාලයක් පැවතියද නඩයක් විසින් අනිවාර්යයෙන්ම පිළිපදින සිරිත් විරිත් අතර වැදගත්ම අංගයක් වූ මැණික් ගෙඟ් ස්නානය කිරීම එලෙසින්ම සිදුවිය. එයද තැන තැන රැඳී පැවති ජල කෙමි වල ගිලී සහ බාල්දි මාර්ගයෙන් සිදු කල කෙටි දිය නෑමක් විය. මාළුන්ගේ පහර දීම් හමුවේ සවස හයත් පසු වී තරමක් අඳුරේ සිදුකල එම දිය නෑම කුඩා මාගේ මතකයේ තදින් රැඳුණි. ගංගාව අවට වටපිටාවේ පැවති අපිරිසිදු භාවය මෙම කාලයට වඩා එදවස වැඩි බව මාගේ අදහසයි. අම්මලා අක්කලා සෑම විටම පාහේ නහය අකුළමින් පසු විය. මිනිසුන් විසින් ගඟ අවට තැන තැන තම ශරීර කෘත්‍යයන් සිදු කිරීමෙන් නැගුනු දුර්ගන්ධය හමුවේ දැන් කාලයේ කුඩා ළමයෙකු පවා එහි ස්නානය කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කරනු ඇත. එහෙත් එදවස ගමන් විඩාව සහ පැවති ක්‍රමයට අනුව සියල්ලෝම සැදැහැ සිතින් මැණික් ගෙඟ ස්නානයෙන් සතුටු වූහ. එමෙන්ම එයට එරෙහි වීමක් කිසිවකු අතින් හෝ සිදු නොවීණි. එවක සමාජයේ ගැමියන් තුළ පැවති එම අව්‍යාජ භාවය නිසාම කුඩා මා හට එවන් අපූර්වු අත්දැකීමක් ලබා ගැනීමට ඉඩකඩ සැළසුණි.

එකළ කතරගම සෙල්ලම් බඩු කඩ හෝ විසිතුරු බඩු පිරවූ කඩ තිබූ බවක්ද මා මතකයේ නොමැත. තිබුනානම් අමතක වීමට හේතුවක් හිතා ගන්නටද නොහැක. අද මෙන් නොව එදවස ප්ලාස්ටික් සෙල්ලම් බඩු මුට්ටු සාපේක්ෂව දූළබ මෙන්ම මිළෙන්ද අධික වන්නට ඇත. මෙම චාරිකාව පුරා සෙල්ලම් බඩු කිසිවක් මා හට රැගෙන දුන් බවක්ද මා මතකයේ නැත. කුඩා අප හට සෙල්ලම් බඩු කිසිවක් ලැඛෙන්නේ දෙසැම්බර් මාසයේ ගම් ප්‍රදේශයේ පිහිටි පැරණි සමන් දේවාලය ආශි්‍රතව පැවැත්වෙන මඩු පොළෙන් පමණක් වීම නිසා එහි වෙනසක් දැනෙන්නටද නැත. එදවස අප අතට ලැබුණ හූවෑ නළාවක්, පනින අස්සයෙක්, සමනළයකු පියාපත් ගසන ආකාරයට ක්‍රියා කරන තනි රෝදේ ඛෙලෙක් කරත්තයක් වැනි මහාර්ඝ වස්තූන් අපට ලැඛෙන්නේ අවුරුද්දට එකක් පමණක් වුවද එහි අඩුවක් නොදැනෙන්නේ අප විසින්ම තනා ගන්නා හෝ සොයා ගන්නා නොයෙකුත් වර්ගයේ සෙල්ලම් බඩු නිසාය. රබර් ඇට බඹරය, රබර් ඇට කරත්තය, පරණ බයිසිකල් ටයරය, රිම් එක, ඔට්ටපාළු බෝලය සහ පිත්ත වැනි සෙල්ලම් භාණ්ඩ නිසා අප හට කිසි අඩුවක් නොදැනුණි. ගෙදර යම් යම් ලී බඩු සාදන විට තාවකාලිකව ඉදිවන වඩු මඩුවකින් ඉවත දමන ලී කැබලි, පරණ ඇණ, ස්පි්‍රං, රබර් පටි කැබළි වැනි දෑ පවා විසි කිරීමට නොදී කෙදිනක හෝ අවශ්‍ය වෙතැයි සිතා එකතු කර ගැනීම මාගේ පුරුද්දක් විය. කාලයක් ගිය පසු එයින් යමක් අවශ්‍ය නොවන බව හැඟී ඒවා විසි කිරීමට කරන උත්සාහය සපළ නොවන්නේ එයට හිමිකම් කීමට මල්ලී ඉදිරිපත් වන බැවිනි.

නෑමෙන් අනතුරුව ආපසු නවාතැන්පළ වෙග පැමිණ රාති්‍ර ආහාර වේළ සකසන ආකාරය දෙස බලා සිටියෙමු. ආහාර පිසීම සිදුවූයේ සමපූර්ණයෙන්ම එළිමහනේ වූ අතර ගල් තුනකින් සැදි ළිප් මගින් බතක් සහ සරළ ව්‍යාංජන කිහිපයකින් පිළියෙල කරනතුරු අප මෙන්ම වැඩිහිටි සියල්ලෝම ඉවසිල්ලෙන් බලා සිටියෙමු. ඉවුම් පිහුම් කටයුතු සහ බීමට ඇවැසි වතුර ලොකු බැරල් මගින් රැගෙන ගොස් තිබූ අතර දිවා කාලයේදී කෑමට නතර කල පන්සල් වල තිබූ ළිං වලින් හස් වූ බැරල් පුරවා ගැනීම සිදු කර ගැනීමෙන් ජල පහසුකම් සපයා ගැණුනි. තම තමන්ගේ පවුලේ සාමාජික පිරිසට අවශ්‍ය කරන පිඟන් සහ කෝප්ප වැනි දෑ සියළුම පවුල් විසින් ගෙනවිත් තිබූ අතර ඒවාට ඛෙදාගත් බත් අනුභවය සැනෙකින් ඇරඹිනි. බත් කා හමාර වූ පසු දවසේ කි්‍රයාවන් සියල්ල අවසන් වූ අතර සියල්ලෝම පාහේ තම තමන්ගේ පවුල් වෙනුවෙන් වෙන්කරගත් ස්ථාන කරා පියමන් කළෝය. සියල්ලට පෙර අප වැනි කුඩාවුන් නිදි කරවීම අම්මලාගේ ප්‍රධාන රාජකාරිය විය.

පසුදින උදෑසනින් අවධි වී කතරගම දේවාලයේ පූජාවට සහභාගී වීම සැමගේ අරමුණ විය. මුහුන කට සෝදා ගැනීම සහ අනෙකුත් ශරීර අවශ්‍යතා සඳහා ජලය ලබාගත හැකි ළිඳක් හෝ වෙනයම් ක්‍රීමවේදයක් එහි තිඛෙන්නට ඇති අතර නලජලය නොතිබුන බව සහතික කොට පැවසුවේ අම්මා විසිනි. උදේ පූජාවට සහභාගී වීමෙන් අනතුරුව උදෑසන ආහාර වේල ලබා ගැනීම සිදු විය. අස්පස් කිරීම් සහ බඩුමුට්ටු පොදිබැඳ ගැනීමෙන් පසුව සිතුල්පව්ව වෙහෙර බලා යන ගමන ඇරඹුනි.

සිතුල්පව්ව දක්වා යන ගමනේ දී අතර මගදී එක් වරම මාගේ ඇසට හසුව නිමේශයකින් අතුරුදන් වූ විශාල මුව රංචුව මා දුටු අමතක නොවන විසිතුරු දසුනකි. කවුරුන් හෝ ’අන්න මුව රංචුවක්’ කියන විට ඒ දෙස බැලු මා හට දකින්ට ලැබුනේ තරමක් දුරින් අප දෙස බලා සිට පැන දිවීමට තැත්දරණ මුව රංචුවකි. ජීවිතයේ පළමු වතාවට මුවන් දුටුවේ එසේය. මුව රංචුවක් දුටු බවට මතකයේ තිබුනත් මා සිතා සිටියේ එම චාරිකාවේදී අප යාල වනෝද්‍යානය නැරඹීමට යන්නට ඇතැයි සහ මුවන් දුටුවේ එහිදී වන්නට ඇතැයි කියාය. එම ජවනිකාව දුටුවේ සිතුල්පව්ව බැලීමට යන විටදී බවට මාගේ මතකය නිවැරදි කරන ලද්දේ අප නිවසේ වැඩිහිටි කවුරුන් හෝ විසිනි. නමුත් යාල සහ සිතුල්පව්ව යනු එකම වනගහණයක් බව දැන් මා දනී. එම රංචුවේ මුවන් බොහෝ සංඛ්‍යාවක් සිටි අතර අපගේ බස් රථය දුටු විගස මද වේලාවක් කුතුහලයෙන් මෙන් බලා සිට මා දැන සිටි උපරිම වේගයටත් වඩා වැඩි වේගයකින් පලා ගිය අයුරු දැනුදු සිහිකල හැකිය. මුවන් පැන දිවූ කැලෑ මණ්ඩිය සහ උන් නතරව හුන් තණපිටිය නියගය මධ්‍යයේ වුවද තරමක් දුරට කොළ පැහැය රැකගෙන උන්නාය.
වැඩසිටි කන්ද නැගීමේදී අප අත තිබූ දෑ උදුරාගෙන යාමට තරම් එඩිතර වූ වූ රිළා රංචුව කුඩා අප පමණක් නොව වැඩිහිටියන් පවා බිය වැද්දීමට සමත් විය. මගේ අතේ තිබූ කිසියම් කෑම වර්ගයක් උදුරාගෙන දිවූ මහ විශාල රිළවෙක් නිසා බියපත් වූ මා අම්මාගේ සායේ එල්ලී ඒ අනතුරෙන් මිදුනි.

එදවස හැටියට අප ගම් ප්‍රදේශයේ සිට යෑමට සහ ඒමට ඇති කිලෝමීටර 600 කට අධික දුරක් යෑමට එවැනි පැරණි බස් රථයක් යොදා ගැනීම අරුමයක් නොවනන්ට ඇත. අධික වේගයෙන් ධාවනය නොකිරීම සහ මග නතර කරමින් යන වන්දනා ගමන් නිසා එතරම් කරදරයකින් තොරව සහ ආරක්ෂිතව එම පැරණි රථ තම කාර්යය ඉටු කරන්නට ඇත.

ආපසු ගමනේදී අම්මා සමග වාඩි වී සිටි අසුන ආසන්නයේ බිම තිබූ සිදුරක් හරහා මගේ කුඩා සෙරෙප්පුවක් කොහේටදෝ අතුරුදන් වී ගියේය. එය ආපසු එන්නේ නැති බව මා තේරුම් ගත්තේ මද වෙලාවකට පසුවය. එය අතුරුදන් වීම සම්බන්ධව ඇති වූ පුදුමය නිසාවෙන් එම සිදුවීම අම්මාට කීමට බොහෝ පමා විය. බසය නතර කළත් සෙරෙප්පුව සොයාගත නොහැකි බව තේරුම්ගත් අම්මා එසේ කරන මෙන් රියදුරු තැනගෙන් ඉල්ලා සිටියේද නැත. නැති වූ සෙරෙප්පුවේ පැහැය ළා රතු බව අම්මා සහ චූටි අක්කා මෑතකදී මතක් කලත් ඒ සම්බන්ධව පැහැදිළි මතකයක් මා හට නොතිබිණි. කෙසේ නමුත් එය නැතිවූවා කියා මා හඬා වැටුනේද නැත. ගෙදරදී දුවපැන නටන විට පවා සෙරෙප්පු පළඳින්නේ නැති බැවින් එවේලේද මා හට වෙනසක් නොවීය.

එම වකවානුවේ තාත්තා අපව පෝෂණය කලේ කුඩා පරිමාණයේ ව්‍යාපාර කටයුත්තක් සිදු කිරීමෙනි. හකුරු සහ කොහේදෝ සිටි නීශ්පාදකයකුගෙන් මිළදී ගන්නා බුල්ටෝ, තලගුලි වැනි දෑ බයිසිකලයෙන් අවට ගම් උපනගර වල ඇති කඩමණ්ඩි වෙත ගෙනගොස් විකිණීම ඒ ව්‍යාපාරයයි. එවකට කුඩා දරුවන්ව සිටි අප හතර දෙනා නඩත්තු කිරීම පවා ඔවුනට විශාල අභියෝගයක් වූවාට සැක නැත. කුලෑටිකම නිසා නිකරුනේ නැති කරගත් සෙරෙප්පුවක් වෙනුවෙන් අළුත් සෙරෙප්පු ජෝඩුවක් ගැනීමට මුදල් වියදම් කිරීම අමතර වධයක් වූවාට සැක නැත. නැවත මා හට සෙරෙප්පු ජෝඩුවක් ලැබුනේ කවදාදැයි කිව හැකි මතකයක් නැත්තේ සෙරෙප්පු යනු අපගේ එදිනෙදා භාවිත වන පැළඳුමක් නොවු නිසාය.

එම කාලය වන විට මාගේ දෙමව්පියන් එතරම් හොඳ ආර්ථීක මට්ටමක නොසිටි බව උපකල්පනය කිරීම අපහසු නැත. එසේ තිබියදීත් මෙවැනි චාරිකාවක් අප කැඳවාගෙන යාම කෙතරම් වටනේදැයි මා හට වැටහෙන්නේ දැන්ය. පුංචි අවධියේදී මනසේ ඇෙඳන සිත්තම් වැඩිහිටි වියට පත් වූ විටදී පවා කෙතරම් ආශ්චර්යමත් ලෙස හැෙඟ්දැයි යන්න සිතනා විට එහි අගය තේරුම් ගත හැක. කුඩාකල මතකයේ රැෙඳන දෑ ඇති කරන ගැඹුරු රේඛා මගින් පුද්ගල මාසිකත්වය තුළ පැහැදිළි වෙනස්කම් ඇති කරන බව මාගේ පුද්ගලික අදහසයි.

බාල අවධියේ අපගේ මනස පවිත්‍රව පැහැදිළි බවෙන් යුතු වන අතර එහි නිවැරදි ලෙස නිවැරදි අවධියේ සටහන් තැබීමට දෙමව්පියන් සමත් විය යුතුය යන්න මගේ අදහසයි. මගේ ආදරණීය මව්පියන් එහිදී නිවැරදිව කි්‍රයා කර ඇත. මා අදහස් කරන්නේ දරුවන් රැගෙන රට පුරා යා යුතු බවක් නොවේ. හැකි පමණින් දරුවන්ට දියයුතු ඉගෙනීමක් ලෙසිනි මා මෙය දකින්නේ. එහෙත් මනුෂ්‍ය ස්වභාවයේ ඇති තෘෂ්ණාව නිසාදෝ එදවස මීට වඩා සංචාරයන්හි යෙදීමට හැකි වූවානම් යන සිතුවිල්ල අදටත් මාගේ සිතේ පැළපදියම් වී ඇත. එසේ සිතෙන්නට හේතුව ඒ කාලයට වඩා අද දින වන විට ලංකාවේ බොහෝ ස්ථාන අධික ලෙස විනාශ වී එසේ නොවන අනිකුත් ස්ථාන වෙනස් සංකර (නවීන බව මට හැෙඟන්නේ එලෙසය, මාද එහි කොටසක් වී හමාරය) බවක් දිස් වන සේ පැවතීම විය හැකිය.

මෙම චාරිකාවට සහාභාගි වන විට මා වයස අවුරුදු 3කට මදක් වැඩි වයසක සිටි කුඩා දරුවකු ව සිටීම මාගේ මතක පථය කුඩා වීමට හේතුව විය. නමුත් ඉන් මා ලද සතුට අද දිනයේ එවන් ස්ථාන දහසකට ගියත් ලබා ගන්නට නොහැකි බවට නිසැකය.

මේ 2014 වසරය, අදින් වසර දහයකින්(10) පමණ මෙපිට මා කතරගම ගොස් තිබුණේ නැත. පළමු වතාවෙන් පසුව එනම් අවුරුදූ තිහකින්(30) පමණ සිතුල්පව්වට ගොස් තිබුණේ නැත. සෑම වසරකම දෙසැම්බරයේ කතරගම බලා යන චාරිකාව නවතා දැමුවේ සෝම හාමුදුරුවන් දෙසූ බණෙහි අන්තර්ගත වූ යම් යම් කරුණු කාරණා නිසාවෙනි. එසේ කතරගම ගිය කාලයේදී පවා සිතුල්පව්ව බලා යාමේ අදහසක් මතු නොවූයේ මන්දැයි තේරුම්ගත නොහැක.
නමුත් පහුගිය වසර තුන හතර පුරා වසරකට අඩුම වශයෙන් වාර තුන හතරක් හෝ කතරගමට කිලෝමීටර 20 ක පමණ ආසන්නයට වෙනත් පෞද්ගලික කාරණා සඳහා ගොස් දින ගණන් නතර වී ආපසු පැමිණ ඇත. එසේ තිබියදීත් කතරගම හෝ ඒ අවට කිසිම ස්ථානයක් නැරඹීමට යන සිතක් මා හට නොවීය. එවැන්නකට සිතේ එකළාසයක් නොතිබීම එයට හේතුව විය හැකිය.

2014 ජූලි මස 12 සහ 13 යන නිවාඩු දින දෙකේ පෙරසේම යම් කටයුත්තක් සඳහා වීරවිල බලා යාම මාගේ සැළසුම විය. ඒ අතරේ එම දින දෙක තුළදීම දළදා වහන්සේ වැඳපුදා ගැනීමට නුවර බලා යාමට බිරිඳ යෝජනා කළාය. මා යායුතු කටයුත්තේ ඇති වැදගත්කම අනුව වීරවිල ගමන කල් දැමීමද කළ නොහැක. නුවර ගමන පසුවට කල්දමා වීරවිල ගොස් ඒ හරහා කතරගම සහ සිතුල්පව්ව යාමේ දෙවන සැළසුමක් මාගේ පාර්ශවයෙන් ඉදිරිපත් විය. සැළසුමට එකඟතාවය වහා පළවූයේ ඇය සිතුල්පව්ව මීට පෙර දැකබලාගෙන නොතිබීම නිසාය. එම මටද අදාළ වන්නේ කුඩා කල සිතුල්පව්ව බැලීමට ගියද සිතුල්පව්ව ගිය බවට කිසිදු පැහැදිළි මතකයක් මා සතුවද නොවූ නිසාය. අවුරුද්දක් වයස පුංචි පුතු, බිරිඳ සහ ඇයගේ මව්පියන් සමග කතරගම සහ සිතුල්පව්ව යන චාරිකාවක් සැළසුම් වන්නේ ඉන් අනතුරුවය. ජූලි මස 11 වැනි දින රාතී්‍ර 2 ට පමණ නිවසින් පිටත් වුයේ දුර ගමන් යාමේදී අධික වාහන තදබදයට හසුනොවී ඉක්මනින් ගමනාන්තය බලා යා හැකි බැවිනි. පාන්දර 6 පමණ වන විට වීරවිල පිහිටි හිතවතකුගේ නිවසක් කරා ළඟා වීමු. එහි පැය දෙකක තුනක පමණ කාල සීමාවක් විඩා හැර දහවල් වෙද්දී කතරගම බලා යාමට පිටත් වීම අපගේ අරමුණ විය. බිරිඳ සහ නැන්දම්මා විසින් පුංචි පුතා වෙනුවෙන් සිදු කරනු ලැබූ ශබ්ධ පූජාව හමුවේ රාති්‍රය පුරා නිදිවර්ජිතව රිය පැදවූ මා හට නින්දත් නොනින්දත් අතරේ ගත කරන්නට සිදුවීම මහත් බාධාවක් විය. ඒ පැය එකහමාරක පමණ කාලය තුළ මා තවත් හෙම්බත් වී සිටියෙමි.

කතරගම පෙරහැර මංගල්ලය මෙම දිනවල පැවැත්වෙන බව අප දැනගත්තේ කළින් දිනයේදීය. මෙදින පොහොය දින වූ අතර කතරගම මහා පෙරහැර මංගල්‍යය පැවැත්වීමටද කටයුතු සූදානම්ව පැවතුනේද එදිනය. පෙරහැර බැලීමට රැස්වූ සහ රැස් වෙමින් පවතින මහා ජන ගංගාව හමුවේ දේවාලය කරා ළඟාවීම ඉතා දුෂ්කර කාර්යයක් විය. ඉතා අපහසුවෙන් රියගාලක ඉඩක් සොයා වාහනය නතර කර ඒ අසළම වූ කඩයෙන් පළතුරු වට්ටියක් මිළදී ගත්තේ රථයේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් ඔවුන් යම් පමණකින් හෝ දායක කර ගැනීමේ අරමුණද සිතේ දරාගෙනය. තරමක් බරසාර පළතුරු වට්ටියක් ඔසවාගෙන දේවාල භූමිය කරා පා නගන්නට පටන් ගතිමු. මහ දේවාලයේ පූජාවකට සහභාගී වීම සිහිනයක් මෙන් පෙනුණේ එහි සිටි මහා සෙනග කන්දරාවත් පෝලිම් කිහිපයත් දුටු පසුවය.

කෙසේ හෝ අප රැගෙන ගිය පූජා වට්ටිය පහළ දේවාලය නම් වූ කුඩා දේවාලය වෙත ගොස් පූජා කිරීමට මා පමණක් පිටත් විය. බිරිඳ දරුවා ඇතුළු අපගේ කුඩා නඩය මා එනතුරු අසළ වූ සෙවනක් බලා පියමන් කලහ. මේ වන විට පූජා වට්ටිය ඔසවාගෙන සිටීමෙන් අත්දෙක මැන්ඩලින් ගසන මට්ටමකට පත් වී තිබුනි. කුඩා දේවාලයේ සෙනග තරමක් අඩු වුවත් සෙනග අතරින් පොරකා ගොස් පූජා වට්ටිය පූජා කිරීම පහසු කාරියක් නොවීය. කුඩා දේවාලයෙන් පිටත්ව නඩය නතරව සිටි සෙවනට පැමිණ ආපසු ගමන් අරඹන විට අප සියල්ලෝම හොඳහැටි හෙම්බත් වී හමාරය. වාහනය නතර කළ තැනට දේවාලයේ සිට කිලෝමීටර දෙකකට වැඩි මිස අඩු නොවීය. දිවා ආහාරය ගැනීමට තැනක් සොයා ගැනීම ඊළඟ අභියෝගය විය. ඒ වන විට වේලාව පස්වරු 3 ට පමණ ආසන්නය. අධික මාර්ග තදබදය හමුවේ එහාමෙහා ගොස් කෑම ඇති කඩයක් සොයා ගැනීම මටනම් මහා ජයග්‍රහණයක් මෙන් දැනුණි. අනතුරුව මා යම් පමණකට සතුටට පත් වූ සහ සෙස්සන් අසතුටට පත් වූ බත් වේළකින් සප්පායම් වී සිතුල්පව්ව බලා යාමට පිටත් විය.

එම චාරිකාවේ යෙදූනු මා ඉන් ලද සතුට එදා (1984) මෙන් නොව ඉතා අල්ප වූ බවක් සිතට දැනුනේ කුමන හේතුවක් නිසාදැයි පැහැදිළිව කීම අපහසුය. මුළු පාර පුරාම කිසිවක් දකින්නට නොහැකි අයුරින් දුහුවිල්ලෙන් වැසී ගොස් තිබුනේ ඉදිරියෙන් යන වාහන නිසා ඉපිලෙන දුහුවිල්ලෙනි. සියළුම ගස් සහ පැළැටි තද රතු පැහැයෙන් වර්ණ ගැනීව තිබුනේද එම දුහුවිල්ල නිසාවෙනි. මගදී දුටු මුගටියන් දෙදෙනා හැරෙන්නට වෙන කිසිදු ජීවී ප්‍රාණියෙකු දැක ගන්නටද නොහැකි විය. සීමිත කාල සීමාවක් තුළ විරාමයක් නොලබා රිය පැදවීම, වැඩි දූරක් බර උසුලාගෙන පා ගමනින් ගමන් කිරීමට සිදු වීම, අසීමිත තදබදය සහ කලබලය, අධික වාහන තදබදය, නවීන බවක් දිස්වන පන්සල් සහ දේවාල සංකීර්ණ, අධික දුහුවිල්ල සමග ආ කරදරකාරී සුළඟ (එය සාමාන්‍ය සුළඟක් නොව ලංකාවේ ප්‍රදේශ කිහිපයක මහත් විනාශයක් ගෙන දුන් කුණාටුවක් බව පසුව දැනගන්නට ලැබුණි), යම් යම් නොගැළපෙන ක්‍රීයාවන් නිසා මා සිතේ ඇති වූ සිතුවිළිද විඩාවක් කළකිරීමක් ලෙසින් මා සිතට දැනෙන්නට ඇත. ආපසු ගමනේදී නිමේෂයකදී පෙනී සිට සැඟව ගත් පෘෂ්ටිමත් වළස් පොව්වකු දැක ගැනීමේ භාග්‍යය පමණක් අප සතුවිය. එයින් කියා පෑවේ ඒ පළු ඉදෙන සමය බවය.

පුංචි පුතු සමග ඔහුට තේරෙන වයසකදී වැඩි පිරිසක් සහිත සරළ නඩයක් සමග පැමිණ, විශ්‍රාම ශාලාවක හෝ එවැනි සාමාන්‍ය තැනක නතර වී, වැවක ගඟක බැස නා, නඩයේ පිරිස විසින් උයා පිහාගත් බතක් කා බාලේ මා ලද අත්දැකීම් වලින් පුංචි හෝ කොටසක් ඔහුටත් ලබා දීමට කටයුතු කළ යුතූය යන සිතුවිල්ල සිතේ තිබියදී වීරවිල මිතුරාගේ නිවස බලා ගමන් ඇරඹීමු.

තවත් චාරිකා විස්තරයකින් නැවත හමු වෙමු.


සිතුල්පව්වේදී ගත් ජායාරූප කිහිපයක් පහතින් දැක්වේ...............